ลักษณะทั่วไป

เสือไฟเป็นเสือขนาดกลาง มีรูปร่างบึกบึน ขาค่อนข้างยาว ลำตัวสีเรียบ มีลวดลายน้อย มีสีพื้นน้ำตาลแดงจนถึงแดงอย่างเก้ง บางตัวอาจมีสีดำ หรือน้ำตาล หรือเทา มีเสือไฟดำแบบเมลานิซึมบ้างแต่พบได้น้อย 





เสือไฟที่อยู่ทางใกล้เส้นศูนย์สูตรจะมีลายเรียบที่สุด ส่วนตัวที่อยู่ไปทางเหนือมากขึ้นก็จะมีลายมากขึ้นตามละติจูด โดยเฉพาะเสือไฟพันธุ์ Fontainer (Fontainer's Cat, C.t. tristis) ซึ่งพบในมณฑลเสฉวนและทิเบตประเทศจีนมีลวดลายพร้อยทั้งตัวคล้ายกับโอเซลอตในอเมริกาใต้จนนักสัตววิทยาบางคนจัดไว้เป็นแมวอีกชนิดหนึ่ง



แม้จะมีลายน้อย แต่รูปแบบของลายของเสือไฟก็ดูคล้ายกับลายของแมวดาว ลักษณะที่เด่นชัดคือ แต้มสีขาวกับขีดดำบริเวณแก้ม และเส้นจากหัวตาไปถึงกระหม่อม ด้านล่างลำตัวและขาด้านในมีสีขาว หางยาวประมาณ 1/3 จนถึง 1/2 ของความยาวลำตัว ปลายหางด้านล่างสีขาว หูสั้นกลม หลังหูสีดำและมีจุดขาวอยู่กลางหลังหู ตามักมีสีเขียวอมเทาหรือสีเหลืองอำพัน ปลายหางด้านใต้จะมีริ้วสีขาวเช่นเดียวกับที่พบในเสือไฟบอร์เนียว นักวิทยาศาสตร์บางคนเชื่อว่าสองชนิดนี้อาจมีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกัน

ความยาวลำตัว 75-105 เซนติเมตร น้ำหนัก 8-15 กิโลกรัม ตัวผู้ใหญ่กว่าตัวเมียอย่างเห็นได้ชัด

เสือไฟมีคู่เหมือนชนิดหนึ่งคือ เสือไฟแอฟริกา (African Golden Cat, Profelis aurata) อาศัยอยู่ในป่าเขตศูนย์สูตรในทวีปแอฟริกา ในอดีตเคยมีความเชื่อว่า เสือไฟทั้งสองชนิดเป็นญาติสนิทกัน แต่ข้อมูลด้านพันธุกรรมบ่งชี้ว่าเสือไฟและเสือไฟแอฟริกามีสายเลือดห่างกันมาก ญาติสนิทที่สุดของเสือไฟคือแมวแดงบอร์เนียว (Bornean Bay Cat, Catopuma badia) อาศัยอยู่ในป่าทึบของเกาะบอร์เนียว คาดว่าเสือไฟและแมวแดงบอร์เนียวมีบรรพบุรุษร่วมกันเมื่อ 4.9 ถึง 5.3 ล้านปีก่อน

ชนิดย่อย

ถิ่นที่อยู่อาศัย

เสือไฟชอบอาศัยอยู่ในป่าฝนเขตศูนย์สูตรหรือป่ากึ่งศูนย์สูตร บางครั้งอาจพบบริเวณป่าเปิด ป่าละเมาะ และป่าหญ้า รวมถึงป่าที่เป็นดงหิน ในบางพื้นที่ของประเทศจีนเรียกเสือชนิดนี้ว่า "เสือหิน" ที่แถบเทือกเขาหิมาลัยในอินเดียและสิกขิมเคยพบที่ระดับความสูงถึง 3,050 เมตร อาณาเขตตั้งแต่เนปาล อินเดียตะวันออกเฉียงเหนือ จนถึงเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ จีน ไทย มาเลเซีย และสุมาตรา

อุปนิสัย

เสือไฟหากินเวลากลางคืน ในตอนเหนือของประเทศเวียดนาม มีรายงานว่าช่วงเวลาที่พบเสือไฟมากที่สุดคือเวลา 23.00-24.00 น. ปีนต้นไม้เก่ง แต่ชอบอยู่บนพื้นดินมากกว่า เวลาเดินจะยกหางขึ้นสูง ล่าเหยื่อหลายชนิด ตั้งแต่สัตว์จำพวกหนู นก กระต่ายป่า สัตว์เลื้อยคลาน แมลง นอกจากนี้ก็อาจล่าสัตว์ใหญ่กว่าตัวเองได้ด้วย เช่น เก้ง ในรัฐสิกขิมและอินเดียเคยมีรายงานว่าเสือไฟสามารถล่ากวางผาได้ ในเวียดนามตอนเหนือก็เคยพบเสือไฟล่ากวางป่าและหมูป่า บางครั้งก็เข้ามากินสัตว์เลี้ยงของชาวบ้าน เช่น แกะ แพะ และลูกควายจนต้องถูกชาวบ้านล่ากลับบ้างเหมือนกัน

ชีววิทยา

ระยะเวลาเป็นสัดยาว 6 วัน คาบการเป็นสัดนาน 39 วัน เสือไฟตั้งท้องนาน 70-80 วัน จากคำบอกเล่าของชาวเขาในประเทศไทยบอกว่าเสือไฟเลี้ยงลูกในโพรงไม้ ออกลูกครั้งละ 1-3 ตัว ลูกเสือแรกเกิดหนักประมาณ 250 กรัม ลืมตาได้เมื่ออายุ 9 วัน เมื่ออายุ 6 เดือนก็หย่านม ลูกเสือไฟมีสีเรียบเหมือนพ่อแม่ แต่มีขนยาวกว่า หนากว่า และสีเข้มกว่าของพ่อแม่เล็กน้อย ตัวผู้ถึงวัยเจริญพันธุ์เมื่ออายุ 2 ปี ตัวเมียถึงวัยเจริญพันธุ์เมื่ออายุ 18-24 เดือน
ปัจจุบันมีเสือไฟอยู่ในสวนสัตว์ทั่วโลกรวมแล้วราวสิบตัวเท่านั้น เสือไฟมีปัญหาเรื่องเสือตัวผู้ฆ่าตัวเมีย แม้จะเป็นคู่ที่รู้จักคุ้นเคยกันมานานก็ตาม การเพาะพันธุ์ในกรงเลี้ยงจึงทำได้ยาก ตัวที่อายุยืนที่สุดมีอายุ 20 ปี

ภัยที่คุกคาม

เสือไฟประสบปัญหาถูกคุกคามจากภัยหลายด้าน ภัยที่ร้ายแรงที่สุดคือการสูญเสียถิ่นที่อยู่อาศัย และรองลงมาคือการล่าเพื่อเอาหนังและกระดูก บางครั้งเสือไฟก็ถูกชาวบ้านฆ่าตายเมื่อไปจับสัตว์เลี้ยงในฟาร์มกิน ด้วยเหตุนี้ไซเตสจึงจัดเสือไฟไว้ในบัญชีหมายเลข 1 

สถานภาพประชากร

ไอยูซีเอ็นประเมินสถานภาพไว้ในระดับเสี่ยงสูญพันธุ์ (2550)

ประเทศที่ห้ามล่า

บังกลาเทศ จีน อินเดีย อินโดนีเซีย มาเลเซีย พม่า เนปาล ไทย เวียดนาม

ควบคุมการล่า

ลาว

ไม่คุ้มครองนอกเขตอนุรักษ์

ภูฏาน บรูไนดารุสซาราม

ไม่มีข้อมูล

กัมพูชา

ภาพถ่ายเสือไฟจากโซเชียลมีเดีย