แมวจุดสีสนิม

Rusty Spotted Cat

Prionailurus rubiginosus

แมวจุดสีสนิมเป็นแมวที่มีขนาดเล็กมากที่สุดชนิดหนึ่งของโลก มีขนาดใกล้เคียงกับคอดคอด (Leopardus guignaและแมวตีนดำ (Felis nigripesตัวเล็กและเพรียวกว่าแมวบ้าน ความยาวลำตัวประมาณ 35-45 เซนติเมตร ตัวผู้หนักเพียง 1.5-1.6 กิโลกรัม ส่วนตัวเมียหนักประมาณ 1.1 กิโลกรัม 



แมวจุดสีสนิมมีขนสั้นเกรียนและอ่อนนุ่ม ขนช่วงบนของลำตัวเป็นมันวาวสีเทาอมน้ำตาล มีจุดสีน้ำตาลแดงเหมือนสีสนิม บริเวณหน้าอกและขามีแถบพาดตามแนวนอน หน้าท้องและด้านในขาสีขาว หัวสั้นกลม มีเส้นขาวสองเส้นพาดที่หัวตา บริเวณแก้มและคางสีขาว มีริ้วสีน้ำตาลแดงพาดผ่านแก้มหลายเส้น ตาโต ม่านตาสีน้ำตาลอมเขียวจนถึงสีอำพัน หูสั้นกลม หลังหูสีน้ำตาลแดงอมเทา กลางหลังหูสีอ่อน ขาค่อนข้างสั้น อุ้งตีนสีดำ หางยาวประมาณครึ่งหนึ่งของความยาวหัว-ลำตัว ไม่มีลาย หรืออาจมีปล้องสีเข้มราง ๆ สีน้ำตาลเข้มกว่าตัว จุดบริเวณหลังจะเชื่อมต่อกันเป็นเส้น พาดตั้งแต่หัวไปตามกระดูกสันหลัง

ชื่อเรียกแมวจุดสีสนิมในภาษาต่าง 
ฝรั่งเศส chat rougeâtre, chat rubigineux 
เยอรมันRostkatze
สเปนgato rubiginosa, gato rojizo
คุชราต (อินเดีย)bitari billi 
กันนาดา (อินเดีย)kaadu bekku
สิงหล (ศรีลังกา)wal balalla, kolla diviya, handun diviya
ทมิฬ (อินเดีย)namali pelli
ทมิฬ (ศรีลังกา)kadu poona, verewa puni


แมวจุดสีสนิมมีสามชนิดย่อย ได้แก่ ชนิดย่อย P.r.phillipsi และ P.r.koladivinus พบในศรีลังกา ทั้งสองชนิดย่อยนี้โดยทั่วไปมีสีอ่อนกว่าชนิดย่อย P.r.rubiginosus ซึ่งอาศัยอยู่ในอินเดีย 

ถิ่นที่อยู่อาศัยและเขตกระจายพันธุ์


เขตกระจายพันธุ์ของแมวจุดสีสนิม 


แมวจุดสีสนิมมีเขตกระจายพันธุ์อยู่ในครึ่งล่างของประเทศอินเดียและศรีลังกา แต่มีรายงานพบในบางพื้นที่ทางตอนเหนือของประเทศอินเดียด้วย พบได้ในพื้นที่หลายประเภท แมวที่อยู่ในอินเดีย มักพบในพื้นที่เปิดเช่นทุ่งหญ้า ป่าละเมาะ ไม่ชอบป่าทึบ แต่ในศรีลังกา แมวชนิดนี้จะอยู่ในพื้นที่หลากหลายกว่า รวมถึงในป่าทึบด้วย พบได้ตั้งแต่ระดับน้ำทะเลจนถึง 2,100 เมตร


อุปนิสัย


ข้อมูลเกี่ยวกับอุปนิสัยของแมวจุดสีสนิมมีไม่มากนัก แต่จากการสังเกตแมวจุดสีสนิมที่ถูกจับมาเป็นสัตว์เลี้ยง พบว่ามีพฤติกรรมหลายอย่างคล้ายแมวบ้าน 
แมวจุดสีสนิมปีนป่ายต้นไม้ได้คล่องแคล่ว คาดว่าหากินบนต้นไม้ด้วย ล่านกและสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมตัวเล็ก ๆ เป็นอาหาร บางครั้งอาจจับสัตว์เลื้อยคลาน กบ และแมลงด้วย หากินเวลากลางคืน ตอนกลางวันจะหลับพักผ่อนอยู่โพรงไม้หรือพุ่มไม้ ชาวบ้านในศรีลังกาและอินเดียเล่าว่าหลังฝนตกหนัก มักพบแมวชนิดนี้ออกมาล่าหนูและกบ มีรายงานว่าล่าสัตว์เลี้ยงของชาวบ้านด้วย
แมวชนิดนี้ปรับตัวเข้ากับมนุษย์ได้ดี เคยพบว่าอาศัยอยู่ในบ้านร้างแห่งหนึ่งในอินเดีย จับหนูในบ้านและไก่รอบ ๆ บ้านเป็นอาหาร ทั้งที่บ้านหลังนั้นอยู่ในชุมชนที่มีคนหนาแน่นและอยู่ห่างจากป่า  ในศรีลังกาก็เคยพบแม่แมวเลี้ยงลูกอ่อนอยู่ในไร่ชาแห่งหนึ่ง 


ชีววิทยา

อุปนิสัยและชีววิทยาของแมวจุดสีสนิมที่สังเกตได้ในแหล่งเพาะเลี้ยงเกือบเหมือนแมวบ้าน ตัวเมียติดสัดยาวนานประมาณ 3-5 วัน หรืออาจนานกว่านั้นหากไม่มีการผสมพันธุ์ ตั้งท้องนาน 67 วัน ในอินเดียออกลูกในฤดูใบไม้ผลิ ครอกละ 1-3 ตัว ลูกแมวเพิ่งเกิดไม่มีลายจุด ตาสีฟ้าอ่อน 


ภัยคุกคาม

ภัยร้ายแรงที่สุดที่คุกคามแมวชนิดนี้คือการสูญเสียถิ่นที่อยู่อาศัยจากการรุกล้ำของชุมชนที่เกิดขึ้นอย่างรุนแรงในอินเดียและศรีลังกา ชาวบ้านในชนบทของศรีลังกาบางแห่งก็ถือว่าแมวชนิดนี้เป็นอาหาร นอกจากนี้ขนยาวลายจุดของแมวชนิดนี้ก็จัดว่ามีราคาในตลาดค้าขนสัตว์เช่นกัน เคยพบหนังสัตว์ชนิดนี้ในกาฐมาณฑุ ประเทศเนปาล และมีรายงานที่ไม่ยืนยันว่าพบลูกผสมระหว่างแมวจุดสีสนิมกับแมวบ้านด้วย

สถานภาพ

แมวจุดสีสนิมในอินเดียอยู่ในบัญชีหมายเลข ของไซเตส ส่วนที่อยู่ในศรีลังกาอยู่ในบัญชีหมายเลข กฎหมายของทั้งสองประเทศห้ามล่าและห้ามค้าแมวชนิดนี้

Prionailurus rubiginosus
ชื่อไทยแมวจุดสีสนิม
ชื่อวิทยาศาสตร์Prionailurus rubiginosus
ชั้นMammalia
อันดับCarnivora
วงศ์Felidae
วงศ์ย่อยFelinae
สกุลPrionailurus

ข้อมูลอ้างอิง

  • http://lynx.uio.no/catfolk/rubig01.htm
  • http://dialspace.dial.pipex.com/agarman/rustcat.htm
  • http://www.canuck.com/iseccan/rusty.html

เขียนโดย วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com) เผยแพร่ : 21 ก.ย. 64 แก้ไขครั้งล่าสุด : 21 ก.ย. 64

Powered by Wimut Wasalai